Het begrip van tijd in de Aymara cultuur

Ik wil het in deze post hebben over het begrip “tijd” in de pre-Columbiaanse Aymara cultuur.
In het westen ligt het verleden achter onze rug, en de toekomst voor ons. Voor de Aymara’s ligt het net andersom. Op zich is dat een logische keuze, rekening houdend met het feit dat we het verleden kennen, en dat de toekomst ongezien blijft.
Wat ik nog eel verrassender vond was de ontdekking dat het Aymara-begrip “pacha” zowel de betekenis heeft van tijd en ruimte. Waar wij Einstein en de relativiteitstheorie (1905) nodig hadden om te begrijpen dat tijd en ruimte manifestaties zijn van eenzelfde, vierdimensionele ruimtetijd, hadden de Aymara met hun holistishe wereldbeeld blijkbaar al eenzelfde intuitie.

Potosí (3967m)

12-08
-------
Cervantes maakte Potosí onsterfelijk door de uitdrukking “vale un potosi”, of “een Potosi waard zijn” als een aanduiding van onbeschrijfelijke rijkdom op te nemen in zijn Don Quichote. Gesticht in 1546, groeide de mijnbouwersstad snel uit tot een knooppunt van rijkdom met meer dan 200.000 inwoners. Het overgrote deel van het zilver dat Spanje uit zijn toenmalige kolonie heeft gehaald, is afkomstig uit de mythische “Cerro Rico” (rijke berg). In die tijd gebeurde de zilverontginning met kwik. Het erst werd verpulverd, en door indianen met de blote voeten vermengd met kwik. Het aangerijkte mangsel wordt vervolgens opgewarmd teneinde het kwik te doen verdampen, waarbij giftige kwikdampen worden gevormd. Na 1800 was het zilvererts grotendeels ontgonnen en werd tin het belangrijkste exportproduct.
In Spaanse tijden werd het zilver lokaal tot munten geslagen alvorens naar Spanje verscheept te worden. Dat gebeurde in de “casa de monedas” in Potosi. Het belangrijkste kunstwerk dat daar te bezichtigen is, is de “virgen del cerro” (anoniem, 18e eeuw). Het geeft een prachtig voorbeeld van hoe de katholieke godsdienst hier vervlochten is met lokale, oudere tradities. Bovenaan staat de heilige drie-eenheid met de 2 aartsengelen. De zon en de maan die in het midden staan afgebeeld zijn dan weer 2 Inca-godheden, respectievelijk Inti en Quilla. De maagd Maria wordt in de berg afgebeeld, wat als een aanduiding kan woren gelezen van de versmelting van het begrip “Pacha Mama”, de aardgodin, de moeder aarde met de katholieke moeder, de maagd Maria.
Het werk verhuisde in 1992 naar Antwerpen voor de tentoonstelling “America – Novia del Sol”

Boliviaanse Cultuur: Hoja de Coca

12-08
------
Een van de nieuwe ervaringen die deze uitwisseling in Bolivia mij heeft opgeleverd, is het cultureel belang van de coca-plant. Al van bij het openingsritueel (door de Boliviaanse groep) werd het duidelijk. Het eerste geschenk dat de groep mocht ontvangen, was een "chuspa", een klein wollen zakje dat je rond je nek kunt hangen, en waar gedroogde coca-bladeren in worden meegedragen (ik gebruik het zakje op dit moment om mijn schaakstukken in op te bergen, maar soit).
De cocabladeren worden gekauwd; één per één steek je de cocabladeren in je mond. Iemand vertelde me dat dit best met de linkerhand gebeurt, om geluk af te smeken. De bladeren worden gekauwd tot een pasta, die achter de wang in een bolletje wordt opgeslagen. In de inca kunst worden de koningen daarom voorgesteld met één bolle wang, een teken dat ze coca aan het kauwen zijn.
Het kauwen van de bladeren worden gecombineerd met een klein beetje "leija", wat een steentje is waar een klein brokje van wordt afgebeten. Het bestaat onder verschillende namen (ilucta, llipta), en verschillende soorten (het kan een as zijn van bijvoorbeeld quinoa, het kan ongebluste kalk zijn, CaO) en in verschillende smaken (zout of met een zoete anijssmaak). Het heeft altijd wel hetzelfde chemische effect om de Ph te doen stijgen, en zo de werkzame stoffen (alkaloiden) uit de coca plant te activeren. Het verschil is duidelijk merkbaar: indien coca wordt gekauwd met een beetje leija bij, verdooft de wang waar de bol coca in wordt bewaard een beetje. Een gevoel alsof je net naar de tandarts bent geweest, en hij een verdovende spray heeft gebruikt.
Coca helpt duidelijk merkbaar tegen de vermoeidheid (eerder een langzaam effect als thee, dan de shot van koffie), en het stilt de honger (vergelijkbaar met een sigaret). Ik heb er nooit een gedrogeerd gevoel van gekregen zoals bij alcohol.
Internationaal gezien wordt het coca blad gezien als drugs, wat wil zeggen dat de blaadjes niet op het vliegtuig mogen worden meegenomen. Den Evo (Morales, president van Bolivia en vroeger cocaboer) is momemteel druk bezig om de connotatie tussen het kauwen van het coca-blad en drugs ongedaan te maken. "La coca no es la cocaïna". Net zoals er een uitzondering wordt gemaakt voor Coca-Cola, die uit de coca plant een smaakextract brouwt, dat evenwel niks van cocaïne bevat.

Challapata (2)

11-08
-------
Vandaag gooien we ons schema drastisch om, om zo een volksvergadering te kunnen bijwonen van de regantes, of de gemeenschap van de gebruikers van het irrigatiesysteem, gevoed door het stuwmeer. De vergadering is bijeengeroepen om aan de instanties duidelijk te laten weten dat deze landbouwgemeenschap niet gediend is met een "open pit" mijn met cyanide technologie in hun achtertuin. Voor onze groep spreken Daan (Be), Juanjo (Esp) en Nicanor (Pe).
Het discours dat ze afsteken gaat over de vanzelsprekende risico's van cyanide-technologie wat betreft contaminatie van het oppervlakte- en grondwater. Verder wordt ook het thema van het sociaal contract aangeraakt, een idee waarbij wordt gesteld dat een mijn beter niet tegen de zin van de (meerderheid van) lokale bevolking wordt geopend. Tenslotte steekt Nicanor een gepassioneerd discours af over de gevolgen van de mijnbouw in Cajamarca, Norte del Peru.
Wij staan ondertussen beneden, tussen de campesinos. We hebben een grote zak cocabladeren meegenomen om aan de campesinos uit te delen. Een mooi voorbeeld van de stelling dat coca een "sociaal bindmiddel" is in Bolivia.

Challapata

10-08
------
Challapata blijkt een mooie case study te zijn van een mijnproject dat niet gewenst is door
de lokale bevolking. Een stuwmeer (represa Tacagua),aangelegd in de jaren ´60 biedt
irrigatiewater voor een gemeenschap van 1200 gezinnen. Vlak bij het meer ligt een mijn die
vroeger ondergronds (met tunnels) is uitgebaat, en waarvan de concessie nu is doorverkocht
aan het bedrijf "Catillian Boliviano", dat van plan is om de mijn opnieuw uit te baten, maar
dan met de techniek van de berg in open lucht af te graven, en het erts uit te logen met een cyanide oplossing.
Bij de gemeenschap heerst de terechte angst dat deze operatie hun stuwmeer en dus hun irrigatiewater zal vervuilen, waarmee een 6000 jobs in gevaar komen, tegenover de paar 100 jobs die de mijn zal creeëren.Naast landbouw in de vallei (Quinoa - export) wordt ook aan veeteelt gedaan (melk productie ).
Daags na ons bezoek komen de instanties de streek bezoeken, en zal hun officieel gevraagd
worden om de mijn geen toelating te geven om de concessie uit te baten. Wij zullen daar ook
aanwezig zijn, om de gemeenschap onze steun te betuigen, en onze bezorgdheid uit te spreken
over of dit specifieke mijnproject wel zo een goed idee is op lange termijn.Ik weet niet of de beslissing van het ministerie van mijnbouw om de exploitatie al dan niet toe te staan al is gevallen, maar zelfs als deze exploitatie niet wordt toegestaan, wordt de concessie naar alle waarschijnlijkheid gewoon doorverkocht aan een volgend bedrijf, en kan de hele mallemolen opnieuw beginnen voor de gemeenschap van Challapata. Concessies zijn in de huidige Boliviaanse wetgeving eeuwig geldend en verhandelbaar...

Bezoek aan de Kori Kollo mijn

09-08
--------
Vandaag een geleid bezoek gebracht aan de Kori Kollo mijn. Net als bij de Kori Chaka mijn van een vorige post gaat het om een goud- en zilvermijn, maar van grotere omvang deze keer. De mijn is in productie sinds de jaren '80, en is nu in de fase van sluiting terecht gekomen. Het project is in handen van Inti Raymi (BOL), dat op zijn beurt voor 88% toebehoort aan Newmont (USA). Het project heeft sulfide en oxide ersten ontgonnen en de berg Kori Kollo in het lago Kori Kollo veranderd, omdat de techniek van open pit mining is toegepast (geen tunnels graven, maar alles in open lucht ontginnen). Het goud en zilver werd uit het erts gewonnen door gebruik te maken van een cyanide mengsel. Dit heeft tot logisch gevolg dat een enorme hoop afval achterblijft, in de vorm van zware metalen die vrij zijn gekomen door reactie met de cyanide, resten van de gebruikte cyanide, en sulfides die in contact met water en lucht worden omgezet in zwavelzuur. Dat afval is deels gestort in een ringdijk (Dike de Kollas), en deels in terrils (tailings of desmontes).
Onze interesse voor dit project komt vanuit het feit dat dit het eerste project is van dergelijke omvang dat met cyanides heeft gewerkt dat in sluiting gaat. Het zal ongetwijfeld als voorbeeld dienen voor de vele andere gelijkaardige projecten wereldwijd die met eem dergelijke techniek werken.
Tijdens en vooral na de rondleiding stelden we ons een aantal prangende vragen bij het plan van aanpak van de sluiting dat de mijn momenteel aan het volgen is.
Zullen de zware metalen die zich in de ringdijk bevinden stabiel blijven? Er zijn aanwijzingen dat de metalen worden opgenomen door planten, en zo in het ecosysteem terecht komen. En verder zijn er ook aanwijzingen dat de zware metalen horizontaal kunnen migreren, mogeljks tot buiten de ringdijk.
De mijn heeft altijd volgehouden dat de cyanides in een gesloten circuit zijn gebruikt geweest, en dus niet in de omgeving zijn terecht gekomen. Hoewel cyanide niet natuurlijk voorkomt in de omgeving van de mijn, is er toch een concentratie boven de norm in het grondwater gevonden. Dus toch geen gesloten circuit?

De vroegere berg Kori Kollo is omgevormd tot een meer van 120m diep, met een sterke vervuiling van zware metalen dicht bij de bodem. Het plan bestaat om dit meer aan te sluiten op het waterbekken van de rio Desaguadero, wat een gesloten waterbekken is. Volgens ons zijn de effecten van zo een ingreep onvoldoende bestudeerd. Het waterbekken in kwestie is gesloten, wat wil zeggen dat er geen uitstroming is naar de zee. Maw, alle vervuiling die in het bekken terecht komt, zal daar ook blijven.
Enfin, veel vragen dus, waar de mijn zo niet direct een antwoord op kan geven.

Officiele ontvangst in Oruro

08-08
-------
De burgemeester stond erop om de volledige delegatie officieel te ontvangen op het stadhuis, dus wij met plezier daarheen. Na de obligatoire speeches over hoe welkom we wel zijn, en hoe dankbaar dat wij dan weer zijn om zo gastvrij te worden ontvangen in Oruro, bestijgt Daan (stichter van Catapa België) het spreekgestoelte om een stevige sneer te geven naar het Kori Chaka project waart we eergisteren voorbij zijn gereden (zonder de mijn te bezoeken jammer genoeg).

De (lokale) pers blijkt meer dan

geïnteresseerd in deze ongezouten mening. Het is de eerste keer (van veel) dat we onze woorden gedrukt zullen zien staan in de krant van Oruro, "La Patria". Lnagzaamaan groeit daarmee ook het besef dat we moeten oppassen met hoe we de zaken verwoorden, en een systeem van woordvoerders wordt geïnstalleerd binnen onze groep om de contacten met de pers beter onder controle te houden.

Noche Belga, ofte culturele uitwisseling

07-08
------
Deze avond staat ingepland als "noche Belga". Elke 4 delegaties krijgt één avond de kans om een stukje van zijn cultuur te laten zien. Voor de Belgen is dit de uitgelezen kans om eens goei frieten te bakken. We introduceren het geheim van de Belgische friet in de Boliviaanse, Peruviaanse en Spaanse cultuur: frieten bakt ge twee keer om ze krokant te krijgen, en -lijkt voor ons vanzelfsprekend- ze worden warm geserveerd. Nu we toch over friet bezig zijn, we hebben ze hier al meestal koud gekregen, en één keer zelfs in de soep gedraaid :-). Bij de frieten serveren we de lokale pils (Huari), en we koken er een grote pot stoofvlees bij. De foto toont de "tienda" waar we het vlees zijn gaan inkopen. Kleiner dan onze beenhouwers en minder strikt wat betreft hygiënische maatregelen, maar daarom geen slechter vlees. Iets taaier wel, maar wat verwacht ge van koeien die boven de 3000m leven...

Wat de filmkeuze betreft, hadden we een groter probleem. De Vlaamsche klassiekers (Daens, Karakter, Licht en wat nog al niet) zijn dan wel schitterende films, maar zijn in de videotheken in Vlaanderen niet te krijgen op een DVD met Spaanse ondertiteling. Dan maar gekozen voor een Franse animatiefilm, Les Triplettes de Belleville. Er wordt maar sporadisch in gesproken, dus dat maakte de taalgrens ietwat kleiner.

Later op de avond hebben we nog een Boomballletje georganiseerd voor de volledige groep. Twee van onze dames waren naar een Boombal geweest, en hadden een aantal volksdansen uitgekozen en ingestudeerd, en ik heb ze samen met de rest van de groep mee aangeleerd gekregen. Best wel plezant. Later op de avond bleek "Victory" van onzen Daan trouwens best wel een internationale hit te kunnen zijn.

Dode gevallen in Peru tijdens protesten tegen het mijnbedrijf Yanacocha

08-08
-------

Vandaag is het slechte nieuws toegekomen dat 6 dagen geleden, op 2 augustus er tijdens protesten tegen het mijnbedrijf Yanacocha in Peru verschillende gewonden en één dode zijn gevallen door toedoen van de (gewapende) veiligheidsdienst van de mijn. De boeren protesteerden om hun recht op water te verdedigen. Het nieuws kwam aan als een klap; niet enkel bij de Peruviaanse delegatie, dan wel bij alle deelnemers van de uitwisseling.

Er werd beslist om uit naam van de uitwisseling volgende verklaring uit te sturen naar de wereldpers, waarin de situatie aan de kaak wordt gesteld.

Wij, jongeren van het internationaal uitwisselingsprogramma ´El Dorado 2006´
uit Spanje, Bolivië, Peru en België die streven naar een duurzame ontwikkeling
en internationale solidariteit:

1.Wensen onze deelnamingen te betuigen aan de familie van de Rondero Isidro Llanos Echevarría, die ten gevolge van schotwonden overleed op 2 augustus in Combayo, Cajamarca, Peru. Daarnaast willen we onze solidariteit tonen tegenover de gewonde en aangehouden boeren die strijden voor het recht op water.

2.Dringen aan bij de Peruaanse overheid, bij het congres van de Peruaanse Republiek, bij de juridische macht, bij de nationale politie, bij de Defensoría del Pueblo (een publieke organisatie die de mensenrechten verdedigt in Peru) om werk te maken van een onderbouwd onderzoek naar de gewelddaden in Combayo en de verantwoordelijken hiervoor te sanctioneren. We vinden een tegemoetkoming tegenover de familie en de betrokkenen hun morele verantwoordelijkheid.

3.Verwerpen ten stelligste de onverantwoordelijke en gewelddage acties van het bedrijf Yanacocha, dat deel uitmaakt van Newmont en Buenaventura

4.Eisen het respect voor de mensenrechten van de gemeenschappen die zich bevinden in de gebieden die beïnvloed worden door Yanacocha. We dringen aan op sancties vanuit de internationale gemeenschap en in het bijzonder vanuit de regering van de Verenigde Staten tegenover het in hun land gevestigde transnationale bedrijf Newmont voor de systematische schending van de mensenrechten in de gemeenschappen in de nabijheid van hun mijnbouwgebieden.

¡La vida es un tesoro que vale más que el oro!

Overeengekomen tijdens de Algemene Vergadering van de Intercambio El Dorado 2006

Ondertekend door:
Alle deelnemers van El Dorado 2006
CATAPA (België)CEPA (Bolivië)
VIMA (Peru)
JOC - Jaén (Peru)
Federación Regional de Rondas Campesinas Cajamarca (Peru)
ECOMÍMESIS Agentes Estrátegicos Ambientales (Spanje)

Mijnproject Kori Chaka

06-08
-------
Het mijnproject van Kori Chaka ("brug van goud" in het Aymara) is een relatief klein mijnproject van 602 ha dat een geplande levensduur heeft van 2 jaar (waarvan op dit moment reeds 11 maand is verstreken). Er wordt gepland om 9.3 ton goud te ontginnen, met een verwachte waarde van 106 miljoen dollar. De gebruikte methode is "open pit mining", wat inhoudt dat de berg in concessie wordt afgegraven tot een put, en dat het volledige project in open lucht gebeurt (maw geen tunnels). Het goud wordt uit het erts gehaald op een chemische manier, door besproeiing van het ontgonnen erst met een cyanide oplossing. Cyanide heeft de eigenschap om zware metalen als goud aan zich te binden in complexen. De verrijkte oplossing wordt vervolgens behandeld met actieve koolstof om het goud eruit te halen. De mijn wordt uitgebaat door het Inti Raymi, wat voor 88% in handen is van het Amerikaanse bedrijf Newmont , momenteel de grootste goudproducent ter wereld.

Het project ligt lokaal onder vuur om diverse redenen:

• Het project ligt in de urbane zone van de stad Oruro (160.000 inwoners, waaronder mijzelf op dit moment). De gebruikte cyanide techniek is zeer gevaarlijk om op slechts 5km van het centrum van het stad te gebruiken. 1 Theelepel van een 2% cyanide oplossing is voldoende om een volwassene om het hoekje te helpen, terwijl er tonnen zuivere cyanide nodig zijn bij de extractie van het goud. Normaal moet er een plan op tafel liggen van de mijn om om te gaan met een dergelijk risico, maar dat ligt er dus niet.
• Voor zijn exploitatie onttrekt de mijn 25.000 kubieke meter water per dag aan het gesloten waterbekken de Rio Desaguadero, wat de vraag oplevert welk effect dat heeft op het Uru Uru meer (zie de vorige post). Zoals reeds gesteld is dit meer internationaal beschermd onder de RAMSAR conventie.
• De vrees bestaat dat Inti Raymi niet zal stoppen na twee jaar, omdat het een veel groter gebied in concessie heeft dan de 602 ha die nu worden geëxploiteerd. Op dat moment komt ook de archeologische site van Chullpares in gevaar (zie vorige post).
• Artikel 44 van de Boliviaanse "codigo minero" (wet op de mijnbouw van 1997) verbiedt mijnbouwactiviteit dicht bij steden, begraafplatsen of archeoligische sites. Dit project voldoet aan alle drie, maar het bedrijf heeft verklaard dat er al mijnbouwactiviteit was vóór het uitbrengen van de wet, verwijzend naar de historische artisanele ontginningen. Dat is natuurlijke enkel juridische spitsvondigheid, aangezien de ontginning van start is gegaan in 2005, 8 jaar ná het van kracht komen van de codige minero.

Met de mensen van de intercambio wordt er dan ook beslist om op het einde van de uitwisseling een verklaring op te stellen waarin deze onrechtvaardigheden (nog maar eens) aan de kaak worden gesteld. We leven in de hoop dat het feit dat de stem van een internationale delegatie van jongeren een stem kan hebben, en dat we zo een steun kunnen betekenen voor de lokale tegenstand die er al bestaat tegen dit specifieke mijnbouwproject. De interesse van de pers in onze uitwisseling stemt ons alleszins al hoopvol...

Aankomst in Oruro en bezoek aan Lago Uru Uru

04-08 tot 06-08
------------------

Na een rit van 17u en een half van Arequipa via La Paz naar Oruro, zijn we de 4e augustus goed en wel geïnstalleerd geraakt in een bijbouw van de Iglesia del Socavon (de kerk van de mijningang), dicht bij het centrum van Oruro. De 5e augustus werd geïnvesteerd in kennismaking tussen de vier groepen (Spanjaarden, Bolivianen, Peruvianen en Belgen). Hetgeen ons bindt is het feit dat we allemaal het Spaans machtig zijn, hoewel de groep Spanjaarden (afkomstig uit Andalucia) zodanig snel praten, en volgens de wetten van de "economie der taal" dikwijls lettergrepen inslikken, wat hen op zijn zachtst gezegd moeilijk verstaanbaar maakt voor een beginneling in de Spaanse taal als mijzelve. Maar goed, ik lees de krant in het Spaans, en ik heb mij in Arequipa de Da Vinci Code in het Spaans aangeschaft. Kortom, we oefenen.



Zondag 6 augustus zoeken we even verpozing van de Boliviaanse nationale feestelijkheden die zich al van vrijdag voltrekken in Oruro, en trekken we richting lago Uru Uru. Een schitterend meer, dat omwillen van de lage neerslaghoeveelheid, gecombineerd met een hoge evapotranspiratie sterk is verzilt. Dat geeft typische zoutafzettingen aan de rand, en een speciale fauna en flora. Het meer is ook internationaal erkend en beschermd als wetland onder de RAMSAR-conventie.

Naast de natuurlijke waarde bevindt zich in de omgeving ook een archeologische site. De "Chullpares" is een precolombiaanse begraafplaats, opgebouwd uit huisjes als op de foto. Het feit dat het er vol ligt van de keramische scherven (met het vriendelijke verzoek van de gids om ze te laten liggen), duidt er op dat de bulk van het archeologische onderzoek wel nog dient te gebeuren.

Aankomst van de groep in Arequipa

02-08 tot 03-08
--------------------

Op 2 augustus komt een deel van de groep van de intercambio (zijnde de Peruviuanen en de rest van de Belgen) aan vanuit Lima in Arequipa (Peru). Omdat de Peruvianen er tegen dan al een hele reis op hebben zitten vanuit Jaen (Noorden van Peru) zal de groep één nacht in Arequipa verblijven om even uit te rusten alvorens verder te reizen naar Bolivia.
Die tijd gebruiken we onder andere om samen met onze gids Vidal een bezoek te brengen aan Arequipa. Later op de dag zal hij ons naar de buitenwijken van de stad brengen, om ons te laten kennismaken met "zijn" project. Het gaat om een project met straatkinderen dat zich momenteel nog in de opstartfase bevindt. De kern van het project is het vervaardigen van artisanale werkjes. In een latere fase worden er lessen economie in betrokken, en leren de kinderen de kost en de verkoopprijs van een werkje te berekenen. De finale fase is dan het opzetten van een handeltje, maar daar zijn we nog lang niet...
We krijgen een hartverwarmende ontvangst van de kinderen, die maar al te trots zijn om hun werkjes aan de buitenlanders te tonen. Het is opvallend hoe de mening tov kinderarbeid hier verschilt tov de geijkte mening die in het Westen de ronde doet. Volgens UNICEF kan kinderarbeid tout court niet, en moet een kind de tijd krijgen om te spelen en om zich in een beschermde omgeving te ontwikkelen. Hier echter wordt resoluut de kaart getrokken om kinderen en jongeren al van jongsafaan verantwoordelijkheid te geven. Jonge gezinnen zijn geen uitzondering, en de kinderen moeten al van jongsafaan mee de kost verdienen. Ik spreek mij niet uit voor kinderarbeid, omdat het risico tot uitbuiting nooit veraf is, maar feit is wel dat zo een vorming jongeren als Vidal oplevert die op een leeftijd dat wij nog leerstof aan het absorberen zijn, al een eigen project uit de grond hebben gestampt.

Cañon de Colca (vervolg)

29-07 en 30-07
-----------------

De tweede dag volgde de afdaling naar "el oasis", ook wel "el paraiso" genoemd. Het heeft zijn naam niet gestolen. Het is een dorpje gelegen beneden in de canon, naast de rivier. Ietwat verderop ontspringt warm water uit de bergflank, dat via een klein kanaaltje naar een aantal zwembaden wordt geleid. Heerlijk om na zo een tocht in het bronwater te kunnen duiken, tussen de bergen en het groen, in the middle of nowhere.








Nog iets nieuws dat ik tijdens de trekking heb mogen leren: de rode natuurlijke kleurstof in onze yoghurtjes is meestal "Carmin", een stof die bestaat uit het platgedretste huisje van een bladluis, cochinillo genaamd. De luizen leven in de witte puntjes op de cactussen. Als je zo een huisje fijnknijpt, ziet je hand er ongeveer zo uit... Dus ff twee keer nadenken als je E-120 (Europese code voor de kleurstof) op de verpakking ziet staan...

Het einde van de tocht was de "Cruz del condor". Een redelijk bereikbaar (en dus hyper toeristisch) uitkijkpunt bovenaan de Colca canon.
Je moet er vroeg bijzijn, want Condors zijn vroege vogels. Maar we hadden chance; op een bepaald moment vlogen er 9 tegelijk rond.
Condors zijn majestatisch in de lucht (In de inca cultuur zijn ze de heersers van de derde wereld, zijnde de hemel). Met hun spanwijdte van 3m zweven ze cirkeltjes op de thermiek. Hij is familie van de gier, dus geen spectaculaire duikvluchten naar een verstrooide baby-alpaca of naar konijnen. Eerder langzaam rondcirkelen op zoek naar dode beesten.


Hij verliest wel veel van zijn koninklijkheid als hij stilzit, want dan lijkt hij meer op een groot uitgevallen kalkoen dan op de koning van de lucht.

Cañon de Colca

28-07
-------

Omdat ik geen week kan blijven stilzitten in een stad (hoe mooi die ook is), heb ik een driedaagse trekking geboekt naar de "Cañon de Colca", de diepste canon van de wereld. Hoewel zijn wanden minder steil zijn dan die van de Grand Canon, geeft de diep ingesneden Colca rivier het landschap iets dramatisch mee.

De eerste dag zijn we met een groep van 7 en een gids naar een klein dorpje getrokken, waar men aan een overnachtingplaats voor trekkers aan het werken was. De canon is nog maar enkele jaren bereikbaar voor trekkings. Niet al te veel toeristen dus en geen opdringerige verkopers.

De groep was een mengeling van twee Quebeckiaanse koppels, een Canadese, een Ier en een Belg. Het bleken compatibele culturen te zijn; iedereen kon genieten van zijn frisse Araquipeña (lokaal bier) na een dag stappen. Leuk detail is nog dat Quebec een provincie is van Canada die al lang plannen koestert om onafhankelijk te worden.








Dat geeft leuke momenten als de Quebekezen spreken over hun nationale feestdag, waarop de Canadese corrigeert dat het eerder een provinciale feestdag was. Redelijk herkenbaar allemaal voor een Vlaming...

Arequipa (Peru)

27-07
-------
In tegenstelling tot Lima blijkt Arequipa (Peru) wel een gedroomde vakantiebestemming te zijn. Gelegen op 2300m en met uitzicht op een (momenteel niet-actieve) vulkaan die Misty heet, heeft de stad alles om op mijn gemak van het zonnetje te genieten (300 dagen per jaar zon, olé).
De gebouwen zijn opgetrokken uit een witte lavasteen die typisch in deze streek wordt gebruikt, en dat geeft de stad een typisch uiterlijk dat niet verwonderlijk Spaans aandoet.



In Arequipa heb ik mijn plekje gevonden in de Monatesrio Santa Catalina. Eigenlijk een stad in een stad, was het klooster oorspronkelijk een onderkomen voor rijke nonnen uit Spaanse families. De traditie stelt dat er enkel vrouwelijke gidsen mogen werken, maar ik pas mij graag aan aan de culturele eigenheden van een land. Vroeg 's morgens is het er koel en zonder toeristen. Ideaal om ff de drukte van de stad buiten te ontvluchten. Het klooster is opgebtrokken uit dezelfde vulkanische steen als in de stad, en daarbovenop zijn de muren in blauw, wit en een klei-achtig rood opgetrokken, wat achter elke hoek een nieuwe verrassing van kleuren geeft. Prachtig de verdad.

Rit naar Arequipa

26-07
-------
Aangezien er in Lima bitter weinig te beleven valt, beslis ik om door te reizen naar Arequipa. Dat ligt in vogelvlucht een 400 km ten zuiden van Lima, wat dus een busreis van 18u betekent.
In het busstation van Cruz del Sur, dat een van de betere busmaatschappijen van Peru is, hangt volgend veelzeggend aanbod om de aankomende passagiers een massage te geven. "Hernieuw uzelf on the spot"

Aangezien al de duurdere (comfortabeler) plaatsen al waren verkocht, heb ik dan maar met een goedkoop ticket gereisd. Wat inhoudt dat je 18u reist in een bus zonder slaapzetels (auch), en dat je geen bingo spel kunt meespelen op de bus (een geluk bij een ongeluk)

De vlucht België - Peru

Ik had 18u nodig om van Brussel naar Lima te geraken. Eerst met de thalys naar Parijs, om daar de vlucht naar Caracas te nemen. Vandaar ging het dan met een kleiner toestel verder naar Lima. Tijdens de laatste vlucht bleek er een probleempje te zijn met de airco, maar daar maakte niemand zich zorgen om blijkbaar...






Goed en wel aangekomen in Lima wordt een mens er al vrij snel aan herinnerd dat de gemiddelde Peruviaan een kopje kleiner is dan een europeaan, met urinoirs op kniehoogte als logisch gevolg :)








25-07
-------
Na aankomst blijkt Lima exact te bieden wat ik ervan verwachtte: een stad gehuld in mist (de garúa, zie de skyline op de foto). Het verhaal gaat dat toen Pizarro op zoek ging naar een geschikte plek voor een hoofdstad van zijn nieuw veroverde koninkrijk, hij werd geleid door inca's. Om zich te wreken voor de wreedheden die de Conquistador tegen hun volk had gepleegd, brachten ze hem naar een plaats waar het maar zelden of nooit mooi weer is. En zo is Lima dus ontstaan. Momemteel zit een derde van de Peruviaanse bevolking er met z'n 13 miljoen opeengepakt. Niet de meest gezellige plaats om lang te blijven dus...